Thông thường, phí bảo hiểm mà khách hàng nộp khi tham gia bảo hiểm được công ty bảo hiểm nhân thọ (BHNT) tính toán dựa trên phí bảo hiểm thuần, tức phần phí để công ty cung cấp các quyền lợi bảo hiểm theo các điều khoản trong hợp đồng bảo hiểm, và phí quản lý cho suốt thời gian đã cam kết trong hợp đồng.
Trong những năm đầu, các chi phí liên quan đến việc phát hành và phục vụ hợp đồng (còn được gọi là chi phí khai thác ban đầu), như: chi phí thẩm định, chi phí xét nghiệm y khoa, chi phí thực hiện và in ấn hợp đồng, v.v… lớn hơn nhiều so với chi phí phục vụ cho việc duy trì hợp đồng trong những năm tiếp theo. Trong khi đó, phí bảo hiểm mà khách hàng đóng vào hàng năm là không thay đổi trong suốt thời hạn hợp đồng. Điều đó có nghĩa chi phí thực tế trong những năm đầu của hợp đồng bảo hiểm thường cao hơn nhiều so với số phí thu được từ hợp đồng đó. Thêm vào đó, do nét đặc thù của hoạt động BHNT theo nguyên tắc “số đông bù số ít”, nên ngay sau khi hợp đồng đã có hiệu lực, thì bản thân hợp đồng đó cũng đã đóng góp vào quỹ bồi thường rủi ro chung trong thời gian tham gia với các công ty bảo hiểm. Vì thế, trong hai năm đầu các hợp đồng BHNT chưa có giá trị hoàn lại, và trong những năm tiếp theo đó giá trị hoàn lại cũng thường nhỏ hơn so với số phí đóng vào. Điều đó giải thích vì sao, khi khách hàng hủy hợp đồng trong những năm đầu tham gia bảo hiểm không những khách hàng, mà ngay bản thân các công ty BHNT cũng bị thiệt thòi vì chưa thu hồi được chi phí lớn đã bỏ ra.
Điều 35 của Luật Kinh Doanh Bảo hiểm đã quy định: các công ty BHNT được phép không cung cấp giá trị hoàn lại nếu phí bảo hiểm trong hai năm đầu của hợp đồng BHNT chưa được nộp đủ. Bộ Tài chính khẳng định, quy định này của Luật Kinh doanh Bảo hiểm đã giúp cho các công ty bảo hiểm giữ vững được sự ổn định trong quá trình hoạt động của mình và từ đó tiếp tục phục vụ và bảo vệ khách hàng một cách tốt nhất.
Mục đích chính của khách hàng khi tham gia BHNT là bảo vệ an toàn tài chính cho bản thân và gia đình trước những bất trắc có thể xảy ra. Khi hợp đồng được phát hành, khách hàng đã được bảo hiểm ngay với số tiền bảo hiểm ghi trên hợp đồng, bất kể khách hàng đã tham gia bảo hiểm được bao lâu, đã nộp bao nhiêu phí, miễn là họ đã khai đầy đủ, trung thực khi điền Hồ sơ yêu cầu bảo hiểm, và phí bảo hiểm đến hạn được nộp đầy đủ và đúng hạn.
